Tatilde Nazım Hikmet’i anlatan iki kitap okudum arkaya arkaya. Hıfzı Topuz’un roman kurgusuyla yazılmış Hava Kurşun Gibi Ağır kitabı ve Saime Göksu ile Edward Timms’in yazdığı Romantik Komünist adlı biyografi.
http://tureykose.blogspot.com/2011/09/romantik-komunist-nazm-hikmet.html
Hıfzı Topuz’un romanıyla “Nazım’ı tanıyan”ların yazdıkları kitaplara bir yenisi daha eklendi. Topuz şairin politik mücadelesi ve şiiri üzerinde çok durmamış; daha çok 13 yıllık cezaevi öyküsü, hayatındaki kadınlar ve son yılları üzerinde odaklanmış. Romantik Komünist ise çok kapsamlı bir akademik çalışma. Nazım Hikmet’in yaşamı ve yapıtları çok sayıda belge, kaynak gösterilerek ve yapılan çeşitli görüşmelere atıfta bulunularak anlatılıyor. Memet Fuat önsözde “on yıllık özverili bir çalışmanın ürünü, tam anlamıyla bilimsel bir ağırlık taşıyan, değerli yapıt” diyerek kitabın hakkını teslim ediyor. Nazım Hikmet’in yakın dostu Yevgeni Yevtuşenko de “Oyuncu müthiş, ama oyun berbat! Komünizm komünizmi nasıl katletti?” başlıklı önsözde 20. yüzyıl sanatçılarının komünizmle kesişen ve ayrılan yollarını anlatıyor. Nazım’ın Moskova tiyatrolarında gördüklerine “Kendisini her nasılsa gerçekçilik, üstelik sosyalist gerçekçilik diye yutturabilen yavan bir küçük burjuva sanatı” diye isyan etmesini aktarıyor...
Kitapta, “Genç Yurtsever”, “Komünizmin sahne ışıkları altında” “Edebiyat ve Marksizm: İğreti bir gömlek mi” “Romantik Komünizm, reel sosyalizm” v.b. başlıklar taşıyan bölümlerde “bir komünist olarak” Nazım Hikmet anlatılırken; Bursa cezaevi günleri, evlilikleri ve aşklarının anlatıldığı bölümlerde de “bir romantik olarak” Nazım Hikmet’i daha yakından tanıyoruz. Özellikle kadın okurların bu bölümlerde “erkek” Nazım’a biraz “hınçlanacağını” eklemeden geçmeyelim...
Kitapta anlatılan bir anektod da dikkat çekici. Atatürk bir akşam Dolmabahçe’deki sofrasına Nazım Hikmet’in de çağrılmasını ister. Bunun üzerine polisler kapısına dayanınca Nazım “Paşaya benden selam söyleyin, ben Deniz Kızı Eftelya değilim” der. Atatürk de “Aferin çocuğa, işte şair dediğin böyle olur” diyerek bunu olgunlukla karşılar...
Nazım Hikmet, hem bir “komünist”, hem de “romantik” olarak 20. yüzyıla damgasını vurmuş isimlerden. Bu kitaplardan sonra o büyük destanı Memleketimden İnsan Manzaraları’nı okumaya başladım. “Yeniden” ve “yeni” bir gözle, ama “değişmeyen” bir hayranlıkla...
---------------------------------------------------------------
Romantik Komünist, Saime Göksu-Edward Timms, Doğan Kitap, 448 sayfa.
Hava Kurşun Gibi Ağır, Hıfzı Topuz, Remzi Kitabevi, 313 sayfa.
--------------------------
9 Eylül 2011 tarihinde Cumhuriyet Ankara ekinde yayımlandı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder